Nadat we zijn geland, is het al meteen spannend. De zes toeristen die het vliegtuig zijn uitgestapt (Yangon is een tussenlanding op weg naar Bangladesh), converseren een beetje met elkaar en geven elkaar advies over het al dan niet aanschaffen van FEC's en het al dan niet (en als wel, hoe) omkopen van de betreffende beambten. Een FEC (Foreign Exchange Certificate) is een waardepapier (1 FEC = 1 USD) bestemd als betaalmiddel voor toeristen met als doel het verkrijgen van harde valuta voor de overheid. Elke toerist dient voor 200 dollar FEC's aan te schaffen zo gauw hij door de immigratie heen is. Vervolgens wordt je geacht hotels en bezienswaardigheden te betalen met FEC's, hoewel dit ook in cash dollars kan. Voor I USD ontvang je op de zwarte markt ongeveer 810 kyat (de lokale munteenheid), terwijl je voor 1 FEC slechts 700 kyat krijgt. Het loont dus om aan het 'verplichte' inwisselen te ontkomen. Daarnaast schijnt het hele systeem op uitsterven te staan en verwachten ze binnen een jaar ervan af te zijn. Reden om te verwachten dat het niet heel verplicht is en dat ze er slechts een paar toeristen uitpikken. Omdat er zojuist ook een ander vliegtuig gearriveerd was met een boel meer toeristen erin, hadden we goede hoop. Maar nee hoor, na wat naar de overkant van de immigratie gegluurd te hebben, werd al gauw duidelijk dat iedereen 'moest'. Dan maar met cadeautjes werken (zo heet het als je hier iemand omkoopt). Wij stelden de beambte voor om 10 dollar in te wisselen en gaven hem 13 dollar. Zijn tegenvoorstel was om ons 3 dollar terug te geven en het daarbij te laten. Dat was dus dat (ook al klopte mijn hartje vrij heftig tegen die tijd).

Bij de bagageclaim realiseerde ik me dat Bas een stukje papier had dat ik niet meer bezat. Terug dus naar het hol van de leeuw Nee, hoor dat hadden ze niet meer en nee, ook niet bij het wisselkantoor. Verschillende mensen/ autoriteiten wisten me echter te vertellen dat dit geen probleem zou zijn en dat ik gewoon een nieuw formuliertje zou krijgen bij het verlaten van het land. Ik, absoluut niet gerustgesteld, terug naar Bas (we zullen zien als we hier weer vertrekken). Bas was inmiddels in een geanimeerd gesprek verwikkeld geraakt met een Zweedse en toen het onderwerp 'FEC's kopen' zich aandiende gaf ik antwoord op haar vraag voor hoeveel dollar wij gekocht hadden. Bas liet mij daarop vrij dwingend op verbale en non-verbale wijze weten dat ik mijn mond moest houden. En daar ging mijn hartje weer Denk je 'veilig' door de immigratie heen te zijn, krijg je dat. Achteraf bleek dat dit meisje Bas allerlei vreemde vragen had gesteld en dat Bas daardoor nogal achterdochtig was geworden: Zij: Wat ga je doen hier in Myanmar? Bas: rondreizen. Zij: Ja, dat is ook ons officieel reisdoel, maar wij gaan ook wat anders doen. Weet je wel van de politieke situatie hier? Bas: Ja, maar ik denk dat het goed is om dat met eigen ogen te bekijken en de mensen hier de gelegenheid te geven om bekend te geraken met de Westerse cultuur. Zij: Weet je wel dat er overal spionnen zitten? Bas: Mhoaw (ofzo). Zij: Je moet echt heel erg oppassen! Bas: Ja, maar jij nog meer! Zij: Ga je nou interviews afnemen? Nou, en toen kwam ik er dus bij staan en veranderde het onderwerp in geld wisselen en gaf ik het antwoord.

Achteraf bleek trouwens dat vrijwel iedereen 5 dollar per 200 niet ingewisselde dollar moest betalen. Gewoon een regeltje waar iedereen aan moet voldoen en waar de beambten beter van worden. Het goede is dan natuurlijk dat er geen 200 dollar per toerist naar de overheid gaat.

De volgende ochtend: het feitelijke geld wisselen. De officiele koers was 8.18 voor 1 USD. Officiele koers betekent hier trouwens de zwarte markt. Een alternatief is er niet. Zelfs bij het toeristenbureau (een overheidsinstelling en dus een plek om indien mogelijk te mijden) werd ons verteld dat de mannetjes bij de riksja's ons wel konden helpen en dat we ons geld moesten wisselen op de zogenaamde zwarte markt. Omdat het bloedheet was en er ook nog wat andere dingen moesten worden uitgezocht, besloten we op te splitsen. Bas zou het geld doen. Toen we naderhand in de taxi zaten op weg naar de Chinese ambassade begon Bas een beetje vreemd en paniekerig te doen omdat hij het idee kreeg dat hij, ondanks dat hij een hele flinke stapel kyat had gekregen, te weinig had gekregen. En niet een beetje te weinig; nee 60.000 kyat (ongeveer 85 dollar). Wij dus meteen terug naar het zwartemarktpleintje. Het probleem was echter dat ze in een cafe het geld hadden gewisseld en dat we waarschijnlijk dus niet in staat zouden zijn hem te traceren. Daarnaast moet je maar hopen dat je zo'n mannetje herkent en tot slot: wat te doen als hij vrolijk lacht en zegt dat hij ons nooit eerder heeft gezien en dat hij geen idee heeft waar wij het over hebben? Fijn, daar gaan we dan! Ik had al bedacht dat we het wellicht zouden moeten voorleggen aan het toeristenbureau omdat toeristen mas o menos onschendbaar zijn, terwijl het geldwisselaartje diep in de problemen zou kunnen geraken als wij moeilijk zouden doen. Als hij nou weet dat wij dat weten (als het inderdaad zo in elkaar zit), is het een stuk eenvoudiger met hem te converseren en dat geld alsnog te ontvangen.

Okay, ik neem aan dat jullie nu allemaal op het puntje van je stoel zitten om te weten te komen hoe dit nou afliep. . . Ik wel in elk geval. Wij komen, al rondglurend vanuit de taxi, aan op het zwartemarktpleintje en stappen uit. Om niet teveel op te vallen, blijf ik een meter of vijf achter Bas lopen terwijl hij het pleintje uitcheckt op zoek naar onze wisselman. Hij spot de handlanger van de wisselman die hem negeert. Hmm, bad sign. Vervolgens komt de wisselman op Bas af en begint enthousiast te vertellen dat hij al op ons aan het wachten was, want tja, hij wist niet in welk hotel we verbleven dus hij kon niets doen. Kom maar gauw mee naar het cafeetje, dan zetten we de boel even recht. Wij, vooral verbaasd, maar toch ook wat achterdochtig, blijven heel dicht bij hem en stappen het cafe in. Als ik al zit en de wisselman blijft staan, stelt Bas voor om met hem mee te gaan om het geld op te halen. Nee, dat is niet nodig, hij had het nog gewoon in zijn borstzak zitten. Allemaal zitten dan maar. Er wordt een papiertje bij gepakt waarop een en ander wordt uitgerekend en we zijn het er volledig mee eens. Als Bas dit tweede dikke pak geld in zijn zak stopt, wordt er nog wel even om een cadeautje gevraagd. Uiteraard, tenslotte zijn we meer dan blij met deze voorspoedige afloop. Het enige wat we nu nooit zullen weten is de reden of oorzaak van zijn gedrag: is het angst voor de overheid voor het geval wij stappen zouden ondernemen? Is het zijn baas die hem gezegd heeft dat hij het maar snel rechtzet? Is het gewoon pure eerlijkheid en was hij zich bij de eerste transactie niet bewust van het 'foutje'? Of wist hij bij de eerste transactie dondersgoed wat hij deed en hoopte hij er gewoon op dat we niet meer op zouden dagen?

PS: Ondertusssen van andere reizigers alwel precies hetzelfde verhaal gehoord! Trek zelf maar je conclusies.